 |
Η ολική έκλειψη Ηλίου είναι μία από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες που μας προσφέρει το Σύμπαν. Στο αποκορύφωμα της διαδικασίας, η Σελήνη συμπίπτει τόσο απόλυτα με τον Ήλιο που το ηλιακό φως φτάνει σ’ εμάς μόνο μέσα από τις κακοτράχαλες κοιλάδες της σεληνιακής επιφάνειας, δημιουργώντας το εκπληκτικό θέαμα της ηλιακής στεφάνης.
Όλα αυτά οφείλονται σε μια εξαιρετική σύμπτωση. Ο Ήλιος είναι περίπου 400 φορές μεγαλύτερος από τη Σελήνη, αλλά και 400 φορές μακρύτερα από αυτή. Επομένως, και τα δύο ουράνια σώματα φαίνεται να έχουν το ίδιο μέγεθος στον ουρανό, ένα μοναδικό φαινόμενο στο ηλιακό μας σύστημα με τους 8 πλανήτες και τα 166 γνωστά φεγγάρια. Η Γη είναι επίσης ο μοναδικός πλανήτης που φιλοξενεί ζωή. Καθαρή σύμπτωση;
Σχεδόν αναμφίβολα, λένε οι περισσότεροι αστρονόμοι. Αλλά ίσως όχι τόσο πολύ όσο υποδεικνύουν οι αριθμοί. Το φεγγάρι μας είναι διαφορετικό. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι δύο είναι οι πιθανές διαδικασίες που οδήγησαν στη δημιουργία των δορυφόρων που διαθέτουν οι μεγάλοι πλανήτες Δίας, Κρόνος, Ουρανός και Ποσειδώνας: α) από την επισώρευση ενός δίσκου ύλης στο βαρυτικό πεδίο του πλανήτη, μια εκδοχή σε μικρή κλίμακα του σχηματισμού των πλανητών, β) από τον εγκλωβισμό -μέσω της βαρυτικής έλξης- περαστικών μικρών αντικειμένων στην τροχιά του πλανήτη. Η δεύτερη πιθανότητα φαίνεται ότι ισχύει για τους δύο μικρούς δορυφόρους του Άρη, Δείμο και Φόβο.
Αλλά, η δική μας Σελήνη είναι σχετικά πολύ μεγάλη για το μέγεθος της Γης, ώστε να υποθέσουμε ότι σχηματίστηκε με κάποια από τις δύο παραπάνω διαδικασίες. Οι ειδικοί θεωρούν ότι μπορεί να υπάρξει μόνο μία εξήγηση: στα πρώτα 100 εκατομμύρια χρόνια του ηλιακού συστήματος, όταν θραύσματα περιπλανιούνταν ακόμα στο διαστημικό κενό, ένα αντικείμενο με το μέγεθος του Άρη συγκρούστηκε με τη Γη. Η πρόσκρουση άλλαξε ριζικά την όψη του πλανήτη μας με την εκτόξευση μεγάλης ποσότητας θραυσμάτων τα οποία εντέλει προσκολλήθηκαν στην υπερμεγέθη Σελήνη.
Ένα τόσο μεγάλο φεγγάρι είναι αρκετά μεγάλο ώστε να βοηθήσει στην ύπαρξη ζωής στη Γη. Καθώς η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, έχει τη φυσική τάση να κλυδωνίζεται εξαιτίας της μεταβαλλόμενης έλξης της από άλλα ουράνια σώματα όπως ο Ήλιος. Το αόρατο χέρι της βαρύτητας της Σελήνης απαλύνει αυτούς τους κλυδωνισμούς, αποτρέποντας αστάθειες στην περιστροφή που διαφορετικά θα προκαλούσαν δραματικές αλλαγές στις γήινες κλιματικές ζώνες με το πέρασμα του χρόνου. Τέτοιες αστάθειες θα αύξαναν τον βαθμό δυσκολίας για την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη μας.
Η θέση της Γης στην «κατοικήσιμη ζώνη» γύρω από τον ήλιο, εκεί δηλαδή όπου μπορεί να υπάρξει νερό σε υγρή μορφή είναι αναμφίβολα ο πλέον σημαντικός παράγοντας για τη γονιμότητά της. Ωστόσο, η παρουσία ενός μεγάλου δορυφόρου –αρκετά μεγάλου ώστε να προκαλεί ηλιακές εκλείψεις- μπορεί να είναι εξίσου ζωτικής σημασίας. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, επηρεάζει εκ βαθέων τις προσπάθειες αναζήτησης ζωής σε άλλους πλανήτες.
Από τότε που δημιουργήθηκε, η Σελήνη απομακρύνεται σταθερά από τη Γη, περίπου 3,8 εκατοστά τον χρόνο. Οι δεινόσαυροι δεν έβλεπαν τις εκλείψεις όπως τις βλέπουμε εμείς: πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια, το φεγγάρι ήταν πολύ πιο κοντά, τόσο ώστε κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης να υπερκαλύπτει τον Ήλιο. Ανάλογα, οι κάτοικοι της Γης σε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια δεν θα βλέπουν ολικές ηλιακές εκλείψεις, καθώς η Σελήνη θα φαίνεται πια πολύ μικρή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου