Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

Βιβλία που αναφέρονται στο θέμα του χρόνου

(Σπύρος Μανουσέλης, Ελευθεροτυπία, 21/1/2011)

Clifford Α. Pickover, Χρόνος: οδηγός για ταξιδιώτες (μετ. Παναγιώτης Παπαχρήστου, εκδ. Κέδρος).

Εξαιρετικά ενδιαφέρον και καλογραμμένο βιβλίο. Συσχετίζοντας παραδείγματα από την καθημερινή μας ζωή με αφηρημένες έννοιες της Φυσικής, ο συγγραφέας διερευνά τις πιο πρόσφατες επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τον χρόνο και τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε σε αυτόν.

Igor Novikov, Το ποτάμι του χρόνου (μετ. Θεοφάνης Γραμμένος, εκδ. Τραυλός).

Απολαυστικό επιστημονικό βιβλίο, γραμμένο από έναν λαμπρό φυσικό. Στις σελίδες του περιγράφονται με τον πιο διαυγή και γοητευτικό τρόπο μερικές από τις πιο σκοτεινές επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τη φύση του χρόνου.

Γιάννης Μπαδογιαννάκις, Χρόνος. Οδοιπορικό χωρίς τέλος (εκδ. Καστανιώτη).

Αν επιθυμεί κανείς να γνωρίσει την εξέλιξη των ανθρώπινων ιδεών για τον χρόνο (μυθικών, φιλοσοφικών, μεταφυσικών και επιστημονικών), τότε το παρόν βιβλίο αποτελεί έναν ασφαλή και πολύτιμο οδηγό. Εργο σημαντικό, που σέβεται το δύσκολο αντικείμενό του.

R. Coveney και R. Highfield, Το βέλος του χρόνου (μετ. Τάσος Κυπριανίδης, εκδ. Κάτοπτρο).

Εξαιρετικό δείγμα επιστημονικής εκλαΐκευσης μερικών από τις πιο δύσκολες νέες επιστημονικές ιδέες σχετικά με τη δημιουργική δράση του χρόνου στη φύση. Υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όποιον επιθυμεί να κατανοήσει τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στη φυσική των πολύπλοκων συστημάτων.

Paul Davies, Περί χρόνου. Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Αϊνστάιν (μετ. Θάνος Χριστακόπουλος, εκδ. Πουκαμισάς).

Ο Ρ. Davies δεν χρειάζεται συστάσεις: είναι ένας λαμπρός θεωρητικός φυσικός και ένας εξαιρετικά επιτυχημένος συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων. Σε αυτό το πρόσφατο βιβλίο του διερευνά εξαντλητικά το γιατί η έννοια του χρόνου στη Φυσική παραμένει εν πολλοίς αδιερεύνητη.

Palle Yourgrau, Ενας κόσμος δίχως χρόνο. Η ξεχασμένη κληρονομιά των Γκέντελ και Αϊνστάιν. (μετ. Έλενα Πισσία, εκδ. Τραυλός).

Πολύ σημαντικό βιβλίο, που ανανέωσε το ενδιαφέρον για τις πρωτότυπες φιλοσοφικές και επιστημονικές ιδέες του μεγάλου ανατροπέα της μαθηματικής λογικής, Κουρτ Γκέντελ, για τον χρόνο και τα ταξίδια σε αυτόν.
http://sfrang.blogspot.com/

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Πώς θερμαίνεται το στέμμα του Ηλιου;

Ηλιακοί θύσανοι (στο πλαίσιο), όπως καταγράφηκαν από τον δορυφόρο Ηλιακό Δυναμικό Αστεροσκοπείο
Ηλιακοί θύσανοι (στο πλαίσιο), όπως καταγράφηκαν από τον δορυφόρο Ηλιακό Δυναμικό Αστεροσκοπείο
Η ατμόσφαιρα του Ηλίου έχει θερμοκρασία 1.000.000 βαθμούς Κελσίου, αλλά θερμαίνεται από την επιφάνειά του που έχει θερμοκρασία μόλις 5.500 βαθμούς. Η κατάσταση αυτή, η οποία εκ πρώτης όψεως παραβιάζει τους νόμους της Θερμοδυναμικής, αφού ένα «κρύο» στρώμα θερμαίνει ένα άλλο σε υψηλότερη θερμοκρασία, προβληματίζει τους αστρονόμους εδώ και δεκαετίες, χωρίς να έχει βρεθεί ως σήμερα μια γενικά παραδεκτή ερμηνεία. Η πρόσφατη ανακάλυψη πιδάκων υπέρθερμου αερίου που εκτοξεύονται από την επιφάνεια του Ηλίου προς την ατμόσφαιρά του μπορεί να αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην επίλυση αυτού του άλυτου, ως σήμερα, προβλήματος.

Ο γρίφος της ηλιακής Φυσικής
Από την εποχή που η τεχνολογία των οργάνων επέτρεψε τη μέτρηση της θερμοκρασίας των διάφορων εξωτερικών στρωμάτων του Ηλίου, οι αστρονόμοι που ασχολούνται με την ηλιακή Φυσική βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν πραγματικό «γρίφο». Η επιφάνεια του Ηλίου, η οποία στην Αστρονομία ονομάζεται φωτόσφαιρα και είναι εκείνο το στρώμα του που ακτινοβολεί το κιτρινωπό φως που βλέπουμε με γυμνό μάτι, έχει θερμοκρασία 5.500 βαθμούς Κελσίου. Η φωτόσφαιρα περιβάλλεται από την ατμόσφαιρα του Ηλίου, η οποία αποτελείται από δύο στρώματα: το εσωτερικό και λεπτό, που ονομάζεται χρωμόσφαιρα, και το εξωτερικό και εκτεταμένο, που ονομάζεται στέμμα. Η θερμοκρασία της φωτόσφαιρας είναι εύκολο να μετρηθεί, και ήταν ήδη γνωστή από τον 19ο αιώνα. Αντίθετα, το στέμμα εκπέμπει πολύ ασθενές φως και είναι ορατό μόνο κατά τη διάρκεια ολικών εκλείψεων ή με τη βοήθεια ενός ειδικού τηλεσκοπίου, που ονομάζεται στεμματογράφος. Το αποτέλεσμα είναι ότι η θερμοκρασία του στέμματος έγινε δυνατό να μετρηθεί μόλις στα μέσα του 20ού αιώνα, και βρέθηκε ότι είναι πάνω από 1.000.000 βαθμοί Κελσίου. Αυτή η μέτρηση έθεσε ένα από τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα της ηλιακής Φυσικής: Αφού η ενέργεια που θερμαίνει το στέμμα προέρχεται από τον Ηλιο, πώς είναι δυνατόν αυτό να έχει θερμοκρασία 1.000.000 βαθμούς, όταν η φωτόσφαιρα έχει θερμοκρασία μερικές χιλιάδες βαθμούς; Η κατάσταση είναι ανάλογη με το να λέγαμε ότι βράζουμε νερό σε θερμοκρασία 100 βαθμούς πάνω σε ένα μάτι που δεν είναι «αναμμένο» και έχει θερμοκρασία μόνο 20 βαθμούς Κελσίου, μόνο που στην περίπτωση του Ηλίου η διαφορά θερμοκρασίας είναι πολύ μεγαλύτερη.

Φούρνος μικροκυμάτων
Οπως πολλοί θα θυμούνται από το σχολείο, σύμφωνα με τους νόμους της Θερμοδυναμικής η θερμότητα ρέει από τα θερμότερα προς τα ψυχρότερα σώματα. Στην περίπτωση του Ηλίου όμως, αυτό θα σήμαινε ότι η θερμότητα θα έπρεπε να ρέει από το στέμμα προς τη φωτόσφαιρα, δηλαδή να επιστρέφει στον Ηλιο και όχι να εκπέμπεται από αυτόν, πράγμα που είναι προφανώς άτοπο. Αρα θα πρέπει να αναζητήσουμε τον μηχανισμό θέρμανσης του στέμματος σε φαινόμενα περισσότερο πολύπλοκα από την απλή διάδοση της θερμότητας. Ενα από τα πρώτα φαινόμενα που προτάθηκαν από τους αστροφυσικούς ήταν η απορρόφηση από την ύλη του στέμματος ακτινοβολίας προερχόμενης από τα κατώτερα στρώματα του Ηλίου. Το φαινόμενο αυτό είναι μέρος πια της καθημερινότητάς μας, αφού χρησιμοποιείται για να θερμάνει τα φαγητά σε έναν φούρνο μικροκυμάτων. Μέσα στον φούρνο υπάρχει ένας πομπός μικροκυμάτων, και τα φαγητά ζεσταίνονται επειδή το νερό που περιέχουν απορροφά την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπει ο πομπός. Δυστυχώς ως σήμερα το σενάριο αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί, αφού τα ηλεκτρικά και μαγνητικά κύματα που βλέπουμε να διαδίδονται από τα κατώτερα στρώματα προς το στέμμα του Ηλίου δεν επαρκούν για να θερμάνουν το στέμμα στην επιθυμητή θερμοκρασία.

Μια άλλη θεωρητική ιδέα είναι η θέρμανση του στέμματος από την ενέργεια που αποδίδει η «εξαφάνιση» ενός τμήματος του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Είναι γνωστό ότι το μαγνητικό πεδίο έχει ενέργεια ανά μονάδα όγκου ανάλογη προς το τετράγωνο της έντασής του. Επομένως όπου το μαγνητικό πεδίο του Ηλίου είναι ισχυρό, έχει «αποθηκευμένα» μεγάλα ποσά ενέργειας. Η ενέργεια αυτή μπορεί να απελευθερωθεί υπό μορφή θερμότητας, αν το μαγνητικό πεδίο μηδενισθεί. Αυτό θεωρητικά είναι δυνατό να γίνει όταν μαγνητικές γραμμές αντίθετης πολικότητας πλησιάζουν μεταξύ τους και αλληλοεξουδετερώνονται. Μια τέτοια διαδικασία όμως θα πρέπει να γίνεται στην περιοχή του στέμματος με σταθερό ρυθμό, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται μια σταθερή, λίγοπολύ, θερμοκρασία εκεί, γεγονός που δεν υποστηρίζεται από τις παρατηρήσεις. Ετσι ο μηχανισμός θέρμανσης του ηλιακού στέμματος έχει παραμείνει ένα ανοιχτό πρόβλημα για τους αστρονόμους.

Οι υπέρθερμες ακίδες
Πρόσφατα όμως ανακοινώθηκε η παρατήρηση ενός άγνωστου, ως σήμερα, φαινομένου, το οποίο θα μπορούσε να συντελέσει στη λύση αυτού του προβλήματος. Το φαινόμενο αυτό είναι η μεταφορά υπέρθερμου υλικού από τη φωτόσφαιρα προς το στέμμα.

Η παρατήρηση έγινε από έναν νέο αμερικανικό δορυφόρο, το Ηλιακό Δυναμικό Αστεροσκοπείο (Solar Dynamic Οbservatory), σε συνδυασμό με τον ιαπωνικό δορυφόρο Ηinode. Τα τηλεσκόπια αυτών των δορυφόρων αποτύπωσαν με απαράμιλλη λεπτομέρεια τη θερμοκρασία και την ταχύτητα ενός είδους πιδάκων, οι οποίοι ονομάζονται ακίδες (spiculae) και μεταφέρουν υπέρθερμο υλικό από την περιοχή της χρωμόσφαιρας προς την περιοχή του στέμματος. Η θερμοκρασία του υλικού των πιδάκων ήταν πολύ μεγάλη και σε μερικές περιπτώσεις ξεπερνούσε το 1.000.000 βαθμούς, ενώ η ταχύτητά του ήταν 240.000

χιλιόμετρα την ώρα. Οι ακίδες είναι ένα γνωστό φαινόμενο της ηλιακής χρωμόσφαιρας, αλλά ως σήμερα δεν είχε καταστεί δυνατό να μετρήσουμε τη θερμοκρασία και την ταχύτητα του υλικού των πιδάκων επειδή δεν υπήρχαν τα κατάλληλα όργανα παρατήρησης. Νεότερες και πιο αναλυτικές παρατηρήσεις αναμένεται να δείξουν αν το υπέρθερμο υλικό με το οποίο οι ακίδες τροφοδοτούν το στέμμα θα μπορέσει να λύσει, έστω και εν μέρει, το μυστήριο της θέρμανσης του στέμματος.

Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.

Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011

Συμπληρώθηκαν 25 χρόνια από την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ


 Ουάσινγκτον
Είκοσι πέντε χρόνια συμπληρώθηκαν την Παρασκευή από την καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου Τσάλεντζερ, λίγα δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του. Με αφορμή την επέτειο, η NASA προγραμμάτισε εκδηλώσεις στη μνήμη όλων των αστροναυτών της που έχασαν τη ζωή τους εν ώρα καθήκοντος.


Το διαστημικό λεωφορείο εξερράγη 73 δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του, στις 28 Ιανουαρίου 1986, με αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή τους και τα επτά μέλη του πληρώματος, ανάμεσά τους και μια δασκάλα.

Την εκτόξευση του Τσάλεντζερ και την καταστροφή του στον αέρα παρακολούθησαν «ζωντανά» από την τηλεόραση εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Ο διευθυντής της NASA Τσάρλι Μπόλντεν κατέθεσε στεφάνι στο κοιμητήριο του Αρλινγκτον στη μνήμη όλων των αστροναυτών που σκοτώθηκαν ενώ βρίσκονταν σε αποστολή στο Διάστημα.

Ανάμεσά τους, οι τρεις αστροναύτες του Απόλλων 1 που χάθηκαν όταν στο διαστημόπλοιο εκδηλώθηκε πυρκαγιά στις 27 Φεβρουαρίου 1967 και οι επτά του Κολούμπια, το οποίο διαλύθηκε την 1η Φεβρουαρίου 2003 όταν έμπαινε στην ατμόσφαιρα της Γης.

Ανάλογες εκδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί στα διαστημικά κέντρα Κένεντι στη Φλόριντα και Τζόνσον στο Χιούστον.

«Στην πορεία της ιστορίας έχουμε δει πως οι μεγάλες επιτυχίες έχουν και μεγάλο κόστος. Θρηνούμε για τους γενναίους αστροναύτες που έκαναν την απόλυτη θυσία, στηρίζοντας τις αποστολές της NASA» επισήμανε σε ανακοίνωσή του, με αφορμή την επέτειο της τραγωδίας, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα.

«Μέσα από τον θρίαμβο και την τραγωδία, ο κάθε ένας από μας κέρδισε από το κουράγιο και την αφοσίωσή τους. Τιμούμε τη μνήμη τους προσπαθώντας για ένα καλύτερο μέλλον» υπογράμμισε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Αστρο, 20 φορές μεγαλύτερο από τον Ηλιο

ΛΟΝΔΙΝΟ. Μπορεί να φαίνεται ως ένα τόσο δα μικρό μπλε φως στο κέντρο της εικόνας που βλέπετε ωστόσο πρόκειται για ένα καυτό άστρο που είναι 20 φορές μεγαλύτερο από τον δικό μας Ηλιο! Ο Ζήτα Οφιούχος (Ζeta Οphiuchi) «συνελήφθη» από το τηλεσκόπιο Wise της ΝΑSΑ και η υπέρυθρη εικόνα που έλαβε είναι εντυπωσιακή.

Ο Ζήτα Οφιούχος είναι ένα «αδηφάγο» άστρο, το οποίο πιστεύεται ότι αποτελούσε κάποτε μέρος ενός δυαδικού αστρικού συστήματοςστο οποίο μάλιστα ο έτερος «σύντροφος» ήταν ακόμη πιο επιθετικός. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι όταν το δεύτερο άστρο εξερράγη ως σουπερνόβα ο Ζήτα Οφιούχος απελευθερώθηκε και σαν «σφαίρα» άρχισε να κινείται με ταχύτητα 87.000 χιλιομέτρων την ώρα.

Είναι 20 φορές μεγαλύτερος και 65.000 φορές πιο λαμπερός από τον Ηλιο- εάν μάλιστα δεν περιβαλλόταν από τόση αστρική σκόνη θα αποτελούσε ένα από τα πιο φωτεινά άστρα στον ουρανό και θα είχε μπλε χρώμα στο γυμνό μάτι.

Μια ανάλυση 500 εξωπλανητών δείχνει ότι η εξωγήινη ζωή είναι απίθανη

Δεν υπάρχει καμία ελπίδα για την εξεύρεση εξωγήινης ζωής στο διάστημα επειδή οι συνθήκες σε όλους τους άλλους πλανήτες είναι πολύ εχθρική, ισχυρίζεται ο κορυφαίος αστροφυσικός του Χάρβαρντ Howard Smith.

HD10180_system
Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανητικού συστήματος HD 10180
Ο  Howard Smith πιστεύει πως είμαστε μόνοι στο σύμπαν μετά από ανάλυση 500 πλανητών που ανακαλύφθηκαν μέχρι τώρα,  που έδειξε πως όλοι τους ήταν εχθρικοί προς τη ζωή.

Ο Smith λέει ότι οι ακραίες συνθήκες που βρέθηκαν μέχρι τώρα στους πλανήτες που ανακαλύφθηκαν εκτός του Ηλιακού Συστήματος, είναι πιθανό να είναι ο κανόνας, και ότι οι φιλόξενες συνθήκες πάνω στη Γη θα μπορούσαν να είναι μοναδικές.
“Βρήκαμε ότι οι περισσότεροι άλλοι πλανήτες και τα ηλιακά συστήματα τους είναι εξωφρενικά διαφορετικά από το δικό μας. Είναι πολύ εχθρικά για τη ζωή όπως την ξέρουμε”, ανέφερε ο Smith.
Αν και μπορεί να υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες μακρινοί πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης, ο Smith πιστεύει ότι έχουν τόσο εχθρικό περιβάλλον που αποκλείεται να υπάρχουν συνθήκες για την δημιουργία ζωής όπως την ξέρουμε.
«Ακόμη και αν υπάρχουν εξωγήινοι, είναι σχεδόν αδύνατον να έρθουμε σε επαφή μαζί τους», λέει.
Έκανε δε μια επισήμανση για αστέρια όπως είναι το HD10180, το οποίο προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση, όταν βρέθηκε πως γύρω του βρίσκεται σε τροχιά ένας πλανήτης παρόμοιου μεγέθους και εμφάνισης με τη Γη. 
Αλλά οι ομοιότητες αποδείχθηκε ότι ήταν επιφανειακές. Ο πλανήτης αυτός βρίσκεται κάπου 3,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο του, κάτι που σημαίνει ότι αυτός καίγεται, λείπει η ατμόσφαιρα και πυροβολείται συνεχώς με επικίνδυνη ακτινοβολία.
Άλλοι επιστήμονες δεν συμφωνούν ΒΈΒΑΙΑ μαζί του. Μόλις τον περασμένο μήνα, ο Στίβεν Χόκινγκ είπε ότι το γεγονός πως υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες καθιστά εντελώς λογική την υπόθεση ότι υπάρχουν άλλες μορφές ζωής στο Σύμπαν.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου υπολόγισαν προσφάτως ότι εξωγήινοι μπορούν να ζουν σε τουλάχιστον 40.000 άλλους πλανήτες. Αλλά ο Howard Smith πιστεύει ότι αυτές οι εκτιμήσεις είναι πολύ αισιόδοξες.
«Οι ελπίδες για επαφή είναι περιορισμένες σε μια μικρή περιοχή γύρω από την Γη, σε απόσταση 1.250 ετών φωτός από τον πλανήτη μας, όπου εξωγήινοι θα είναι σε θέση να λάβουν τα μηνύματά μας ή να μας στείλουν δικά τους», λέει.
www.physics4u.gr

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011

Βρέθηκε ο νέος κάτοχος του τίτλου του αρχαιότερου γαλαξία

Οι προσθήκες νέων στοιχείων στο διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble οδήγησαν σε νέες ανακαλύψεις σχετικά με τις απαρχές της δημιουργίας του Σύμπαντος
mail to Εκτυπώστε το Αρθρο Μεγαλύτερα Γράμματα Μικρότερα Γράμματα

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε τον πλέον μακρινό και συνεπώς πιο μικρό σε ηλικία γαλαξία που έχει ποτέ παρατηρηθεί.
Η απόσταση του γαλαξία UDFj-39546824 από την Γη φτάνει τα 13,2 δισ. έτη φωτός, δηλαδή χρονολογείται από μία εποχή μόλις 480 εκατ. ετών μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Ο νέος κάτοχος του ρεκόρ είναι πιο μακρινός κατά περίπου 100 εκατ. έτη φωτός σε σχέση με τον γαλαξία που κρατούσε τα σκήπτρα ως τώρα.

Η NASA δημοσίευσε φωτογραφίες από το νέο εύρημα του Hubble. Αριστερά, εικονίζεται η περιοχή του ουρανού που κατέγραψε κάμερα ευαίσθητη στην ακτινοβολία κοντά στο υπέρυθρο φως και δεξιά είναι η βελτιωμ
Η NASA δημοσίευσε φωτογραφίες από το νέο εύρημα του Hubble. Αριστερά, εικονίζεται η περιοχή του ουρανού που κατέγραψε κάμερα ευαίσθητη στην ακτινοβολία κοντά στο υπέρυθρο φως και δεξιά είναι η βελτιωμένη εικόνα του γαλαξία, 480 εκατ. χρόνια μετά την Μεγάλη Εκρηξη.
Κλειδί για τον εντοπισμό του ήταν η προσθήκη στο Hubble της νέας κάμερας ευρέος πεδίου 3, ενώ χρειάστηκε να εστιάσει στη συγκεκριμένη περιοχή για 87 ώρες.
Περίπου 500 εκατ. χρόνια μετά την Μεγάλη Εκρηξη υπήρχε μόνο ένας γαλαξίας, σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.  Μετά από 150 εκατ. χρόνια οι γαλαξίες ήσαν πλέον τουλάχιστον δέκα, ενώ ο αριθμός τους διπλασιάστηκε μετά από άλλα 100 εκατ. χρόνια. Όταν το σύμπαν είχε ηλικία 650 εκατ. ετών και πλέον, έχουν εντοπιστεί περίπου 60 γαλαξίες.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτή η γρήγορη (για τα κοσμικά δεδομένα) ανάπτυξη των γαλαξιών βοηθήθηκε με τη συγχώνευσή τους υπό τη βαρυτική επίδραση της «σκοτεινής ύλης».
Αν και το Hubble παρά την ηλικία του συνεχίζει να φέρνει στο φως εικόνες από τις εσχατιές του Σύμπαντος και όχι μόνο, η επιστημονική κοινότητα αδημονεί ήδη για το νέο «όπλο» των ερευνητών. Το υπό κατασκευή νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA, αναμένεται να εκτοξευτεί το 2014 και εκτιμάται ότι θα μπορέσει να «δει» άλλα 200 εκατ. χρόνια πιο πίσω στον κοσμικό χωρόχρονο, μόλις άρχιζε ο σχηματισμός των πρώτων γαλαξιών, κάτι που εκτιμάται ότι έγινε 200 έως 300 εκατ. μετά την "Μεγάλη Έκρηξη".
www.ethnos.gr

O μακρινότερος γνωστός γαλαξίας, βρέφος από τις απαρχές του χρόνου

Το Hubble κοιτά στο παρελθόν
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1231076270
O μακρινότερος γνωστός γαλαξίας είναι η κηλίδα στο κέντρο του τετραγώνου   (Φωτογραφία:  Associated Press)
Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
Εξαντλώντας τις δυνατότητές του να κοιτά στις παρυφές του Σύμπαντος, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε μια αμυδρή κηλίδα που αντιστοιχεί πιθανότατα στον μακρινότερο γαλαξία που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα: σχηματίστηκε μόλις 480 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, και απέχει σήμερα 13,2 δισεκατομμύρια έτη φωτός.

Αρχίζουμε να πλησιάζουμε τους πρώτους γαλαξίες του Σύμπαντος
Οι πρώτοι γαλαξίες του Σύμπαντος, τους οποίους δεν έχουν ακόμα καταφέρει να εντοπίσουν οι αστρονόμοι, πιστεύεται ότι σχηματίστηκαν 200 με 300 εκατομμύρια χρόνια μετά το «Μπιγκ Μπάνγκ».

«Αρχίζουμε να πλησιάζουμε αυτούς τους πρώτους γαλαξίες» δήλωσε ο Γκαρθ Ίλινγκγουορθ, καθηγητής Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ.

Η εντυπωσιακή ανακάλυψή του δημοσιεύεται την Πέμπτη στο περιοδικό Nature.

Οι ερευνητές περίμεναν να εντοπίσουν αρκετούς ακόμα γαλαξίες σε αυτή την απόσταση, έμειναν όμως έκπληκτοι από το πόσο άδειος είναι ο ουρανός σε αυτή την απομακρυσμένη γωνιά του Σύμπαντος. Αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός αστρογένεσης εκείνη την περίοδο ήταν δέκα φορές μικρότερος από το αναμενόμενο.

Η μεγάλη αλλαγή πιστεύεται ότι ήρθε περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια αργότερα (όταν το Σύμπαν ήταν περίπου 650 εκατ. ετών), οπότε ο αριθμός των γαλαξιών άρχισε να αυξάνεται πολύ απότομα.

Επιφυλάξεις

Η τελευταία ανακάλυψη δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητους επιστήμονες και ορισμένοι αστρονόμοι παραμένουν σκεπτικοί.

Μέχρι σήμερα, το μακρινότερο γνωστό αντικείμενο ήταν ένας γαλαξίας που σχηματίστηκε 600 εκατ. χρόνια μετά τη γέννηση του Σύμπαντος και ανακαλύφθηκε πέρυσι από Γάλλους αστρονόμους. Και αυτή η ανακάλυψη είχε αμφισβητηθεί, και ένας από τους επιστήμονες που εξέφρασαν τότε επιφυλάξεις είναι μέλος της ομάδας που υπογράφει τη νέα ανακάλυψη.

Ένας από τους επιστήμονες που παραμένει δύσπιστος για το νέο ρεκόρ είναι ο Ρίτσαρντ Έλλις του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια. Επισημαίνει ότι ο Δρ Ίλινγκγουορθ είχε υποστηρίξει αρχικά ότι εντόπισε όχι έναν αλλά τρεις γαλαξίες 13,2 δισ. ετών. Λίγο αργότερα απέσυρε εκείνη μελέτη και τώρα παρουσιάζει έναν τέταρτο, διαφορετικό γαλαξία.

Αυτές οι αλλαγές κάνουν τη νέα ανακάλυψη «δύσκολα πιστευτή» σχολίασε ο Δρ Έλλις.

Ο Ίλινγκγουορθ παραδέχεται ότι η πρώτη του μελέτη ήταν λανθασμένη λόγω του θορύβου στις εικόνες του Hubble. Είναι όμως βέβαιος κατά 80% ότι αυτή τη φορά έχει δίκιο.

Ντόπλερ

Η απόσταση των ουράνιων σωμάτων εκτιμάται συνήθως μέσω του φαινομένου Ντόπλερ. Λόγω της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος, όσο περισσότερο απέχει ένα αντικείμενο, τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται από τη Γη.

Και καθώς απομακρύνεται, το μήκος κύματος της ακτινοβολίας του μοιάζει να μετατοπίζεται προς την περιοχή του ερυθρού και του υπέρυθρου. Αυτό ονομάζεται «ερυθρή μετατόπιση».

Ο νέος γαλαξίας, με την ονομασία UDFj-3954682, παρουσιάζει ερυθρή μετατόπιση 10,3, πολύ μεγαλύτερη από τον προηγούμενο κάτοχο του ρεκόρ, με ερυθρή μετατόπιση 8,6.

Ο νέος γαλαξίας εντοπίστηκε με την Ευρυγώνια Κάμερα 3 του Hubble, η οποία είναι απίθανο να μπορέσει ποτέ να εντοπίσει αντικείμενα με ερυθρή μετατόπιση πάνω από 10,3.

Αυτό σημαίνει ότι οι πρώτοι γαλαξίες του Σύμπαντος βρίσκονται πέρα από τις δυνατότητες του Hubble.

Τη λύση αναμένεται να δώσει ο διάδοχος του Hubble, το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb, το οποίο προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2015 και θα μπορεί να διακρίνει αντικείμενα με ερυθρή μετατόπιση έως και 15.
in.gr

Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Τα κοντινά πορτρέτα του Φόβου

ΛΟΝΔΙΝΟ. Λεπτομερείς εικόνες του Φόβου, του μεγαλύτερου από τους δύο δορυφόρους του Αρη (ο δεύτερος είναι ο Δείμος), έλαβε το διαστημικό σκάφος Μars Εxpress της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Τα πορτρέτα αυτά του Φόβου που είναι πολύ κοντινά- οι λήψεις έγιναν από απόσταση μόλις 100 χιλιομέτρων - αποκαλύπτουν μια ανομοιογενή, μη σφαιρική μάζα που είναι γεμάτη κρατήρες.

Το Μars Εxrpess που έχει μέγεθος όσο εκείνο ενός μεγάλου ψυγειοκαταψύκτη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Αρη από τα Χριστούγεννα του 2003. Οι κοντινές εικόνες του Φόβου ελήφθησαν στις 9 Ιανουαρίου.

Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011

Απίθανη ή απρόσιτη η ζωή σε άλλο πλανήτη

undefined Χώρος προσγείωσης για εξωγήινους, όπως τον κατασκεύασε ο καλλιτέχνις Μάρτιν Ρίεμπεκ στην Ολλανδία
Χώρος προσγείωσης για εξωγήινους, όπως τον κατασκεύασε ο καλλιτέχνις Μάρτιν Ρίεμπεκ στην Ολλανδία
ΛΟΝΔΙΝΟ

Τελικά είμαστε μόνοι στο Σύμπαν... Αυτό ισχυρίζεται κορυφαίος αστροφυσικός του Χάρβαρντ, που επιμένει ότι παρά την ανακάλυψη περισσοτέρων πλανητών, οι πιθανότητες να βρούμε εξωγήινη ζωή είναι μηδαμινές.

Αν και μπορεί να υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες μακρινοί πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης, ο δρ. Χάουαρντ Σμιθ πιστεύει ότι έχουν τόσο εχθρικό περιβάλλον που αποκλείεται να υπάρχουν συνθήκες για την δημιουργία ζωής όπως την ξέρουμε.

«Ακόμη και αν υπάρχουν εξωγήινοι, είναι σχεδόν αδύνατον να έρθουμε σε επαφή μαζί τους», λέει.

Μέχρι τώρα, αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει 500 πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα, και πιστεύουν ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια ακόμη. Αλλά ο δρ. Σμιθ τονίζει ότι πολλοί από αυτούς τους πλανήτες είναι είτε πολύ κοντά στον ήλιο τους ή πολύ μακριά από αυτόν, κάτι που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες στην επιφάνειά τους είναι τόσο ακραίες που αποκλείεται να επιτρέπουν την ανάπτυξη ζωής.

Αλλοι πλανήτες έχουν ακανόνιστες τροχιές οι οποίες προκαλούν τεράστιες μεταπτώσεις στη θερμοκρασία αποκλείοντας την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή.

«Υπάρχουν ελάχιστα ηλιακά συστήματα ή πλανήτες σαν τον δικό μας. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ απίθανο να υπάρχουν άλλοι πλανήτες αρκετά κοντά μας με εξωγήινη ζωή», λέει ο δρ. Σμιθ.

Αλλοι επιστήμονες δεν συμφωνούν μαζί του. Μόλις τον περασμένο μήνα, ο καθηγητής Στίβεν Χόκινγκ είπε ότι το γεγονός πως υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες καθιστά εντελώς λογική την υπόθεση ότι υπάρχουν άλλες μορφές ζωής στο Σύμπαν.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου υπολόγισαν προσφάτως ότι εξωγήινοι μπορούν να ζουν σε τουλάχιστον 40.000 άλλους πλανήτες. Αλλά ο δρ. Σμιθ πιστεύει ότι αυτές οι εκτιμήσεις είναι πολύ αισιόδοξες.

«Οι ελπίδες για επαφή είναι περιορισμένες σε μια μικρή περιοχή γύρω από την Γη, σε απόσταση 1.250 ετών φωτός από τον πλανήτη μας, όπου εξωγήινοι θα είναι σε θέση να λάβουν τα μηνύματά μας ή να μας στείλουν δικά τους», λέει.

Απαλλαγή από τα βάρη! Αυτό είναι το ζητούμενο των επιστημόνων που ονειρεύονται οχήματα κατακόρυφης εκτόξευσης από την... ταράτσα προς τ΄ αστέρια και ένα σωρό άλλες εφαρμογές που θα ήταν εφικτές αν η βαρύτητα δεν ήταν παρά μια δύναμη «α λα καρτ»

undefined Χάρη στα «καμίνια του Ηφαίστου» που κρύβει στα σπλάχνα της η Γη συμπεριφέρεται σαν τεράστιος μαγνήτης που μας κρατάει επάνω του. Μήπως η «συσκευή αντιβαρύτητας» που ποθούμε πρέπει να είναι αντίρροπος μαγνήτης;
Χάρη στα «καμίνια του Ηφαίστου» που κρύβει στα σπλάχνα της η Γη συμπεριφέρεται σαν τεράστιος μαγνήτης που μας κρατάει επάνω του. Μήπως η «συσκευή αντιβαρύτητας» που ποθούμε πρέπει να είναι αντίρροπος μαγνήτης;
Η χώρα μας, αλλά και ο κόσμος ολόκληρος, αλλάζει χρονιά με «βαρίδια στα πόδια». Βαρίδια οικονομικά, παραγωγικά, ενεργειακά, κλιματικά, ιδεολογικά... Βαρίδια αποτυχίας της μετάβασης από τη βιομηχανική στη μεταβιομηχανική εποχή του πολιτισμού. Απαισιοδοξία και κατάθλιψη δείχνουν να κυριαρχούν, με μια «ολική έκλειψη ελπίδων» να καταδυναστεύει τη νέα γενιά. Είναι όμως ένας πραγματικός κατήφορος ή απλώς μια αλλαγή φάσης; Είναι η αρχή του τέλους ή το τέλος της αρχής; Μια σειρά από «σημάδια»- σημάδια επιστημονικά, παντελώς άσχετα με τα μετρήματα της «δικτατορίας των τραπεζών»- υπόσχονται το δεύτερο: ότι μια νέα εποχή επιστημονικού θριάμβου ξεκινά, μια εποχή απελευθέρωσης του ανθρώπου από τη «μητέρα όλων των βαρών»!

Η κληρονομιά του Φαραντέι
Λένε πολλοί ότι τα οικονομικά βαρίδια της χώρας μας πρωτοσμιλεύτηκαν στα χρόνια της Επανάστασης του ΄21, με τα «δάνεια της Αγγλίας» που επακολούθησαν. Κατά σύμπτωση, τη χρονιά ακριβώς του 1821 ο άγγλος φυσικοχημικός Μάικλ Φαραντέι (Μichael Faraday, 1791-1867) κατασκεύασε τον πρώτο ηλεκτρομαγνητικό κινητήρα, τον αποκληθέντα «homopolar motor» (ομοπολικός κινητήρας). Αργότερα, το 1831, ανακάλυψε το φαινόμενο της ηλεκτρομαγνητικής επαγωγής, το οποίο μαθηματικοποίησε ο Μάξγουελ ως «νόμο του Φαραντέι». Ο νόμος αυτός συνιστά τη μία από τις τέσσερις «εξισώσεις του Μάξγουελ» που θεμελίωσαν τη «θεωρία δυναμικών πεδίων».

Το 1845 ο Φαραντέι ανακάλυψε το φαινόμενο του «διαμαγνητισμού», κατά το οποίο πολλά υλικά, όπως το νερό, εκφράζουν την... αποστροφή τους προς τα μαγνητικά πεδία, με μια ελαφρά άπωση από αυτά. Επειτα από αρκετούς ακόμη πειραματισμούς του με την αλληλεπίδραση ηλεκτρισμού, μαγνητισμού και φωτισμού, λίγο πριν από το τέλος της ζωής του, σημείωσε: «Είχα επί μακρόν την πεποίθηση ότι οι διάφορες μορφές με τις οποίες οι δυνάμεις εμφανίζονται στην ύλη έχουν μια κοινή αρχή...Αρα έχουμε δυνητικά την πιθανότητα να βρούμε μια πιο υψηλή και γενική δύναμη της φύσης, πιο υψηλή ακόμη και από τον ηλεκτρισμό,η οποία συνάμα θα μας αποκαλύψει έναν εντελώς νέο βαθμό ύλης,που τώρα βρίσκεται εκτός του οπτικού μας πεδίου και ίσως και κάθε υποψίας μας». Ακριβώς έναν αιώνα μετά την αγγλική πρωτιά στον ηλεκτρομαγνητισμό, ο Αλμπερτ Αϊνστάιν τιμήθηκε με το Νομπέλ Φυσικής το 1921 για την ανακάλυψη του νόμου του «φωτοηλεκτρικού φαινομένου», την εργασία του δηλαδή επάνω στην κληρονομιά του Φαραντέι. Στο μεταξύ είχε από το 1905 δημοσιεύσει τη θεωρία της «ειδικής σχετικότητας» και είχε εικάσει ότι το φως απαρτίζεται από εντοπισμένα σωματίδια (κβάντα). Το 1907 είχε συλλάβει την ιδέα να επεκτείνει το θεώρημα της σχετικότητας και στον τομέα της βαρύτητας. Επεξεργάστηκε το θέμα επί οκτώ χρόνια και το 1915 δημοσίευσε τη γεωμετρική θεωρία του για τη βαρύτητα, που έμεινε γνωστή ως «θεωρία της γενικής σχετικότητας». Η θεωρία αυτή αντιλαμβανόταν τη βαρύτητα ως μια γεωμετρική ιδιότητα του χωροχρόνου και προέβλεπε την ύπαρξη «βαρυτικών κυμάτων». Το 1919, κατά την ολική ηλιακή έκλειψη της 29ης Μαΐου, οι αιτιάσεις της θεωρίας για «κάμψη» των ακτίνων αστρικού φωτός από το πεδίο βαρύτητας του Ηλιου επιβεβαιώθηκαν και ο Αϊνστάιν έγινε γνωστός τοις πάσι. Ο πόθος της αντιβαρύτητας
Ο απλός άνθρωπος δεν έχει βεβαίως ως κύριο μέλημά του το αν η βαρύτητα συνιστά γεωμετρική ιδιότητα του χωροχρόνου και αν επιδρά στα πέριξ με «βαρυτικά κύματα». Γι΄ αυτόν το άχθος της επιβίωσης είναι το σημαίνον και το βάρος του σαρκίου του είναι που του λυγίζει τα γόνατα όσο βαδίζει προς το γήρας. Ωστόσο ακόμη και με αυτούς τους «προσγειωμένους» όρους αντιλαμβάνεται τα δεσμά της βαρύτητας και λαχταρά «να πετούσε ελεύθερος». Και όταν αρχίζει να σκέφτεται λίγο πιο πλατιά, καταλαβαίνει ότι, αν μπορούσε να ελέγχει τη βαρύτητα των πραγμάτων, θα ήταν όλα πιο εύκολα: μικρότερο βάρος ίσον μικρότερη κατανάλωση ενέργειας... Δυνάμεις που υπερνικούν τη βαρύτητα ίσον μηχανές που λειτουργούν ίσως και αεικίνητα... Αρα το σύνολο σχεδόν των προβλημάτων που τον καταδυναστεύουν και εξωθούν σε κρίσεις και πολέμους... λυμένο! Ναι, αλλά πώς;

Το ερώτημα αυτό είναι βασικό όχι μόνο για τη μοίρα του ανθρώπου στον πλανήτη Γη, αλλά και για τη μοίρα του ίδιου του Σύμπαντος. Εφόσον όλα ξεκίνησαν από μια Μεγάλη Εκρηξη (είτε εφάπαξ είτε κατ΄ επανάληψη, που λέει και η θεωρία του ανακυκλούμενου Σύμπαντος), θα έπρεπε λογικά η επέκταση του Σύμπαντος να βαίνει σταδιακά μειούμενη. Από την εποχή του αστρονόμου Ηubble όμως και έως σήμερα όλες οι παρατηρήσεις μάς βεβαιώνουν ότι το Σύμπαν συνεχίζει να διαστέλλεται επιταχυνόμενα. Πώς γίνεται αυτό; Ποια δύναμη αντιστρατεύεται την έλξη της βαρύτητας των ουρανίων σωμάτων και συνεχίζει να αυξάνει τις μεταξύ τους αποστάσεις; Ποια είναι αυτή η «αντιβαρύτητα» και πώς λειτουργεί;

Διανύσαμε ολόκληρον αιώνα από τη διατύπωση της αϊνστάινειας θεωρίας της βαρύτητας χωρίς απαντήσεις για την «αντιβαρύτητα». Ενδείξεις είχαμε αρκετές, αλλά τίποτε δεν έφερε τις απαραίτητες αποδείξεις. Οπότε πορευτήκαμε με δύο ξεχωριστά θεωρητικά εργαλεία: τη σχετικότητα για τον μεγάκοσμο και την κβαντομηχανική για τον μικρόκοσμο. Με την πρώτη μελετούμε το Σύμπαν, με τη δεύτερη χτίζουμε ό,τι το ηλεκτρονικό στον πλανήτη μας. Αλλά η έλλειψη της γέφυρας μεταξύ τους μας κρατά δεμένους στο ηλιακό μας σύστημα και «προσγειωμένους» στην αφαίμαξη των ενεργειακών πόρων του πλανήτη μας.

Μαγνητική ανύψωση
«Πετάει, πετάει ο βάτραχος»: αριστερά, φωτογραφία από το πείραμα αιώρησης εμβίου του Αndre Geim και, δεξιά, διάγραμμα της διάταξης
Με γνώμονα πάντα την υπερνίκηση της βαρύτητας άμεσα και όχι έμμεσα- όπως συμβαίνει με τις πτήσεις μας ελέω άντωσης στον αέρατο μόνο μας ουσιαστικό επίτευγμα ήταν τα τρένα μαγνητικής αιώρησης (magnetic levitation- Μaglev). Αξιοποιώντας το γνωστό σε όλους μας φαινόμενο άπωσης μεταξύ ομώνυμων πόλων μαγνητών, τα τρένα αυτά κινούνται αιωρούμενα και επιτυγχάνουν ταχύτητες έως και 581 χιλιόμετρα/ώρα. Πρωτολειτούργησαν στη Βρετανία το 1984, βασιζόμενα σε μια ευρεσιτεχνία του 1907 του Γερμανού Αlfred Ζedekiah, και οπωσδήποτε στον νόμο μαγνητικής μεταγωγής του Φαραντέι. Ωστόσο η τεχνολογία κατασκευής τους είναι πανάκριβη και φυσικά η αιώρησή τους είναι ελάχιστη. Ούτε λόγος για ονειρώξεις αιώρησης τύπου «ιπτάμενων δίσκων».

Ως προς το όνειρο της «ατομικής μας απελευθέρωσης από τη βαρύτητα», το πιο κοντινό μας επίτευγμα σημειώθηκε την Πρωτομαγιά του 2000, βασιζόμενο και πάλι στον Φαραντέι και στα πορίσματά του περί διαμαγνητισμού. Ο εφετινός νομπελίστας Φυσικής Αndre Geim από το ολλανδικό Πανεπιστήμιο Νijmegen και ο Μ. Simons του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες δημοσίευσαν στο «Journal of Αpplied Ρhysics» εργασία υπό τον περίεργο τίτλο «Ιπτάμενοι βάτραχοι και αιωρούμενοι μαγνήτες». Τι εννοούσαν; Οτι μια και τα υλικά που απαρτίζουν το σώμα ενός βατράχου - και το δικό μας- είναι όλα διαμαγνητικά, σκέφθηκαν να «απογειώσουν» έναν βάτραχο μέσα σε σωλήνα υπό μαγνητικό πεδίο. Κατάφεραν να τον ανυψώσουν 1,80 μ., με τίμημα τη μεταγωγή μόλις 2 Gauss και 2 Αmps στο σώμα του πειραματόζωου. Οπως δήλωσαν σαφώς στην εργασία τους, η υπάρχουσα τεχνολογία είναι ασφαλής για τους οργανικούς ιστούς, αλλά μπορεί να ανυψώσει μόνον όντα διαμέτρου 15 εκατοστών. Για να αιωρήσει ολόκληρον άνθρωπο θα απαιτoύνταν η κατασκευή νέου τύπου μαγνητών, με πεδίο περίπου 4 ΤeraGauss και κατανάλωση ενέργειας ενός GigaWatt. Η προσέγγιση αυτή είναι κλασική και βασίζεται σε γνωστές ιδιότητες των μαγνητών και των διαμαγνητικών υλικών. Ωστόσο από το 1991 δύο επιστήμονες του Πανεπιστημίου Αlabama είχαν διατυπώσει θεωρία ελέγχου της βαρύτητας μέσω των κατά πολύ πιο ιδιόμορφων «υπεραγωγών». Ηταν ο Αμερικανός Douglas Τorr και η Κινέζα Νing Li, οι οποίοι όμως δεν είχαν καταφέρει να αποδείξουν πειραματικά τη θεωρία τους.

Η υπεραγωγιμότητα είναι το φαινόμενο πλήρους εκμηδένισης κάθε αντίστασης στη διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος, που σημειώνεται σε κάποια μέταλλα όταν βρεθούν σε θερμοκρασία σχεδόν απολύτου μηδενός (4,2 Κelvin). Ανακαλύφθηκε το 1911, αλλά ως και το 1957 οι επιστήμονες πάσχιζαν να την εξηγήσουν. Το κατόρθωσαν και το 1962 κατασκεύασαν τα πρώτα ηλεκτρόδια υπεραγωγών από κράμα νιοβίου και τιτανίου. Το 1993 κατάφεραν να βρουν ηλεκτρόδια που επέτρεπαν την υπεραγωγιμότητα σε πολύ πιο ευπρόσιτη θερμοκρασία (138 Κ).

Το θεωρητικά εντυπωσιακό είναι ότι οι Τorr και Li, όπως και ο Ιταλός Giovanni Μodanese αντιμετωπίζουν τον υπεραγωγό ως «γιγαντιαίο κβαντικό σώμα». Αλλά το πραγματικά εντυπωσιακό είναι αυτό που προέκυψε σε υπεραγωγό... κατά λάθος! Το εύρημα μιας πίπας
Το 1992 ο ρώσος δόκτωρ Τεχνολογίας Υλικών Γεβγκένι Ποντκλετνόφ εργαζόταν στο φινλανδικό πανεπιστήμιο Τampere. Μπαίνοντας ένα απόγευμα στο εργαστήριο υπεραγωγών είδε έναν βοηθό του να καπνίζει λάθρα την πίπα του. Δεν πρόλαβε να τον επιτιμήσει όταν η ματιά του συνέλαβε ένα περίεργο φαινόμενο: φθάνοντας ο καπνός πάνω από τον δίσκο του υπεραγωγού υψώθηκε απότομα σαν κολόνα. Ο Ποντκλετνόφ ζήτησε να του φέρουν έναν σφαιρικό μαγνήτη που είχαν στο εργαστήριο και τον τοποθέτησε στον δίσκο συνδέοντάς τον με ηλεκτρονική ζυγαριά ακριβείας. Διαπίστωσε ότι ο μαγνήτης έδειχνε ελαφρύτερος κατά 0,3% πάνω από τον υπεραγωγό απ΄ ό,τι εκτός. Αντικατέστησε τον μαγνήτη με άλλα μη μαγνητικά υλικά και συνέβαινε το ίδιο! Συμπέρανε ότι ο υπεραγωγός δημιουργούσε πεδίο που αλλοίωνε το πεδίο βαρύτητας της Γης στο εν λόγω σημείο και έσπευσε να κάνει μια προδημοσίευση.

Αργότερα συνέχισε τα πειράματα και οριστικοποίησε την αλλοίωση του βάρους στο 2%. Υπέβαλε την πλήρη εργασία του στην «Journal of Ρhysics D» το 1996 αλλά... δεν πρόλαβε να χαρεί: ένας δημοσιογράφος της βρετανικής εφημερίδας «Sunday Τelegraph» έμαθε για το υπό δημοσίευση κείμενο και έγραψε άρθρο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Επιστήμονες στη Φινλανδία ετοιμάζονται να αποκαλύψουν λεπτομέρειες της πρώτης παγκοσμίως συσκευής αντιβαρύτητας». Η συνέχεια υπήρξε καταστροφική για τον ερευνητή. Ο διευθυντής του δέχθηκε οξύτατη κριτική και του απαγόρευσε την επιστροφή στο εν λόγω εργαστήριο. Τον επόμενο χρόνο ο Ποντκλετνόφ επέστρεψε στη Ρωσία.

Η «μηχανή ανάκλασης»
Τομή της διάταξης του ομοπολικού κινητήρα, με τον οποίο ο Faraday ξεκίνησε το 1821 τη Βιομηχανική Επανάσταση: υπό την επίδραση ηλεκτρικού ρεύματος ένας μαγνήτης βυθισμένος σε υδράργυρο κινείται περιστροφικά (αριστερά) και εξαναγκάζει σύρμα να κινηθεί επίσης περιστροφικά στο δεύτερο δοχείο (δεξιά)
Για την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα των φυσικών ο Ποντκλετνόφ ήταν ένας ακόμη φαντασιόπληκτος που δυσφήμησε τον τομέα. Υπήρξαν όμως και κάποιοι που είχαν λόγους να μην είναι τόσο αφοριστικοί: το Μarshall Spaceflight Center της ΝΑSΑ προσκάλεσε τον Ρώσο στην Αλαμπάμα το 1997. Δεν πήγε, αλλά του εκμαίευσαν αρκετές πληροφορίες ώστε να αρχίσουν τις δικές τους δοκιμές. Δεν ανακοίνωσαν ποτέ επίσημα τα ευρήματά τους, αλλά σε δημοσιογράφο του περιoδικού «Wired» παραδέχθηκαν ότι και αυτοί μέτρησαν αλλοίωση του βάρους. Η συνέχεια της έρευνάς τους (το επονομαζόμενο Delta G Εxperiment) γράφεται πλέον με τη συμμετοχή της Νing Li, η οποία δεν δημοσιεύει τίποτε σε επιστημονικά περιοδικά «για να μην της ξαναβγούν μπροστά», όπως λέει.

Από την πλευρά του, ο Ποντκλετνόφ επίσης παραμένει στην κούρσα. Οπως αποκάλυψε το 2003, από τη συνεργασία του με ακατονόμαστο ερευνητικό κέντρο της Ρωσίας προέκυψε συσκευή που ανακλά τη βαρύτητα. Βασίζεται σε μια γεννήτρια ρεύματος υψηλής τάσης Van de Graaf (θυμάστε τα πειράματα του Τesla;), όπου όμως οι κλασικές δύο σφαίρες έχουν αντικατασταθεί από δύο επίπεδους υπεραγωγούς, με τον έναν σε μορφή δακτυλίου Ο. Χρησιμοποιώντας ειδικές συνθετικές επι καλύψεις για τους υπεραγωγούς και δημιουργώντας συντονιζόμενα πεδία, «μπορούμε να οργανώνουμε την εκφόρτιση ενέργειας με τρόπο ώστε να διέρχεται από το κέντρο του ηλεκτροδίουενεργοποιώντας βαρυτικά φαινόμενα:την ανάκλαση βαρυτικών κυμάτων, που διαχέονται πλέον μέσα από τους τοίχους και χτυπούν αντικείμενα στους από κάτω ορόφουςανατρέποντάς τα» είπε στο «Wired». Στο ερώτημα αν αυτό μπορεί να έχει πρακτικές εφαρμογές απάντησε με το εξής καταπληκτικό: «Η δεύτερη γενιά ιπτάμενων μηχανών θα ανακλά τα βαρυτικά κύματα και θα είναι μικρές,ελαφρές και ταχύτατες, όπως τα UFΟ. Εχω κατορθώσει την προωστική ανάκλαση και τώρα ο στόχος μου είναι να την κάνω να λειτουργεί αδιάλειπτα».
Σημειωτέον ότι, ενώ οι ερευνητές της ΝΑSΑ διατείνονταν πως η ελάττωση του βάρους πάνω από υπεραγωγό είναι ένα φαινόμενο που φθίνει με την απόσταση, ο Ποντκλετνόφ πάντα ισχυριζόταν πως η ελάττωση του βάρους ισχύει ανερμάτιστα, σαν μια «κολόνα μειωμένης βαρύτητας» που υψώνεται κάθετα στη Γη, πάνω από τον εν προκειμένω υπεραγωγό.

Μονόπολα και «μαγνηλεκτρισμός»
Το 1993 στην εισαγωγή της θεωρητικής τους εργασίας «Gravitoelectric-Εlectric Coupling via Superconductivity» ( Foundations of Ρhysics Letters, Vol 6, Νo 4, p. 371) οι Τorr και Li σημείωναν τα εξής συγκλονιστικά: «Πρόσφατα (σ.σ.:το 1991) αποδείξαμε θεωρητικά ότι οι φορείς κβαντικής γωνιακής στροφορμής δεν είναι τα ζεύγη Cooper αλλά τα ιόντα πλέγματος. (...)Στην παρούσα εργασία αποδεικνύουμε ότι υπό την παρουσία εξωτερικού μαγνητικού πεδίου τα ρεύματα ελεύθερων υπερηλεκτρονίων και ιόντων των δεσμών αναιρούνται (...) αλλά δεν αναιρούνται τα ρεύματα ουδέτερης μάζαςλόγω του μονόπολου βαρυτικού φορτίου. Αποδεικνύεται ότι η συρροϊκή ευθυγράμμιση των στροφορμών των ιόντων πλέγματος γεννά ένα ανιχνεύσιμο βαρυτικό πεδίο (...)».
Δηλαδή, μέσα σε μία και μόνη παράγραφο οι δύο αυτοί «αυθάδεις» φυσικοί έλεγαν στους συναδέλφους τους ότι ο έλεγχος της βαρύτητας είναι εφικτός λόγω του... συντονισμού των στροφορμών, της δημιουργίας... μονόπολων (μαγνητών με έναν μόνο πόλο) και της γένεσης... μαγνητικού ρεύματος! Μα, τίποτε από αυτά δεν είχε ποτέ υλοποιηθεί πειραματικά!

Τα χρόνια κύλησαν, με τα όποια πειράματα της Li και του Ποντκλετνόφ στο σκοτάδι που επέβαλαν οι στρατιωτικοί χρηματοδότες τους. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2009 όμως κάτι καταπληκτικό συνέβη: ερευνητές του Ηelmholtz Centre, στο Βερολίνο, συνεργαζόμενοι με συναδέλφους τους των πανεπιστημίων Δρέσδης, St. Αndrews, La Ρlata και Οξφόρδης, δημοσίευσαν στο επιστημονικό περιοδικό «Science» ότι είχαν για πρώτη φορά στην ιστορία ανιχνεύσει τη γέννηση μαγνητικών μονόπολων σε απτή ύλη. Δημιουργήθηκαν στις άκρες σωλήνων, ακριβώς όπως είχε προβλέψει από το 1931 το «θηρίο» της κβαντικής φυσικής, ο Ρaul Dirac.

Παγάκια στροφορμής και «μαγνητικό ρεύμα»
Αριστερά, το «παγάκι στροφορμών» (spin ice) στο οποίο πρωτοανιχνεύθηκαν μαγνητικά μονόπολα και, δεξιά, το μοριακό πλέγμα που τα γεννάει
Προτού προλάβουν οι φυσικοί να συνέλθουν από την έκπληξη, μια άλλη ομάδα ερευνητών «χτύπησε» με εργασία της στο περιοδικό «Νature» της 15ης Οκτωβρίου 2009: είχαν και αυτοί βρει μονόπολα σε «παγάκια στροφορμής», υπό τις συνθήκες βαθείας κατάψυξης των υπεραγωγών. Είχαν όμως καταγράψει και ένα απίστευτο «μαγνητικό ρεύμα»! Οπως δήλωσε το μέλος της ομάδας δρ Sean Giblin, «είμαστε επιτέλους σε θέση να επιβεβαιώσουμε ότι, υπό συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας, το μαγνητικό φορτίο άγεται μέσα από συγκεκριμένα υλικά- ακριβώς όπως τα ιόντα άγουν τον ηλεκτρισμό στο νερό». Το επίτευγμα επιβραβεύθηκε εφέτος ως «Ερευνητικό Εργο της Χρονιάς» στη Βρετανία και χαιρετίστηκε παγκοσμίως ως η απαρχή της εποχής του «μαγνηλεκτρισμού» (magnetricity). Αν μη τι άλλο, η προφητεία του Φαραντέι είχε εκπληρωθεί στον τόπο της.

Τo πρώτο βήμα πρακτικής εφαρμογής του μαγνηλεκτρισμού έγινε πριν από λίγο καιρό στη Γερμανία: όπως δημοσιεύθηκε στο «Science» της 17ης Δεκεμβρίου 2010, φυσικοί από το Πολυτεχνείο του Μονάχου και το Πανεπιστήμιο της Κολονίας κατόρθωσαν να θέσουν ένα πλέγμα μαγνητικών στροβίλων σε συντονισμένη κίνηση εισάγοντας ηλεκτρικό ρεύμα ασθενέστερο κατά ένα εκατομμύριο φορές από προγενέστερα πειράματα. Ως αποτέλεσμα έλαβαν μια σύζευξη του ηλεκτρικού ρεύματος με τη μαγνητική δομή που παρουσιάζει το εξής καινοφανές χαρακτηριστικό: ενώ οι μαγνητικοί στρόβιλοι είναι πολύ σταθεροί, είναι συνάμα πολύ ασθενώς «αγκυρωμένοι» στο μαγνητικό υλικό και με το ελαχιστότατο των ηλεκτρικών ρευμάτων μπορούν να κινηθούν. Αυτή η συμπεριφορά τούς καθιστά ιδανικούς για εγγραφή δεδομένων των υπολογιστών σε κλίμακα νανοτεχνολογίας! Οπως δήλωσε εκ μέρους της ερευνητικής ομάδας ο Christian Ρfleiderer, «η μαγνητική δομή συστρέφεται γιατί η κατεύθυνση του ηλεκτρικού ρεύματος ανακλάται εξαιρετικά αποτελεσματικά από κβαντομηχανικά φαινόμενα».

Κατόπιν αυτών, θα ήταν ιδιαίτερα απλό να συνοψίσουμε θυμίζοντας ότι οι Τorr, Li και Μodanese είχαν προ δεκαετίας πει ότι οι υπεραγωγοί είναι «γιγαντιαία κβαντικά σώματα» και ότι η «ανάκλαση της βαρύτητας» είναι ακριβώς ό,τι λέει πως επιτελεί ο Ποντκλετνόφ. Παραμένει όμως το ερώτημα: «Γιατί η ύλη εμφανίζει διαφορετικές συμπεριφορές ως προς τη βαρύτητα;».

Κλείνοντας τη βαρύτητα σ΄ ένα «κουτί»!
Η απάντηση ίσως δοθεί πολύ σύντομα, έπειτα από μια... βόμβα που έσκασε στα θεμέλια της θεωρίας της σχετικότητας το καλοκαίρι που μας πέρασε: ο φυσικός του γερμανικού πανεπιστημίου της Ulm, Εndre Κajari, διατύπωσε μια νέα θεωρία που διαχωρίζει τη βαρυτική από την αδρανειακή μάζα. Δηλαδή, θέτει σε αμφισβήτηση την «αρχή ισοδυναμίας» του Αϊνστάιν, σύμφωνα με την οποία βαρυτική και αδρανειακή μάζα ταυτίζονται. Κατά τον Κajari, «η κυματική συνάρτηση ενός σωματιδίου έγκλειστου σε κουτί δεν εξαρτάται διόλου από τη μάζα του, ενώ η ενεργειακή κυματική συνάρτηση ενός αρμονικού ταλαντωτή εξαρτάται από την τετραγωνική ρίζα της μάζας». Οπότε... θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε συνδυασμούς βαρυτικών και ηλεκτρομαγνητικών κουτιών και ταλαντωτών στα οποία η αδρανειακή και η βαρυτική μάζα θα έχουν διαφορετικούς ρόλους!

Στον απλό νου όλα αυτά ακούγονται ίσως ως «διύλιση κώνωπος». Πώς να συλλάβει κανείς ότι η νέα θεωρία αιτιολογεί το γιατί γεννιέται ρεύμα από μια θάλασσα μαγνητικών μονόπολων, το γιατί μπορούμε έτσι να δομήσουμε «ασπίδες» που μειώνουν την έλξη του πλανήτη πάνω μας, το πώς μπορούμε να κατευθύνουμε το απωστικό ρεύμα ώστε να πετάμε σαν UFΟ... ή και να ανεβοκατεβάζουμε βράχια για να χτίσουμε τις προσωπικές μας πυραμίδες; Είναι σκέψεις σήμερα ιδιαίτερα δυσνόητες, αλλά ίσως αύριο να είναι η ύλη φυσικής στα βιβλία των παιδιών μας. Κάπως έτσι δεν κατέληξαν και τα πειράματα του Φαραντέι του 1821;

a.kafantaris@gmail.com

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΡΑΛΛΕΝΙΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ
Το Coral Castle της Φλόριδας, με ένθετη τη φωτογραφία του απλοϊκού γερανού με τον οποίο υποτίθεται ότι μετακινήθηκαν ογκόλιθοι 30 τόνων
Τη χρονιά που ο Αϊνστάιν διαδέχθηκε τον Νεύτωνα,το 1919, ένας μικρός το δέμας και σκελετωμένος από τη φυματίωση μετανάστης από τη Λετονία έφθανε στη Φλόριδα των ΗΠΑ.Ηταν ο Εντ Λιντσκάλνιν (Εdward Leedskalnin),που είχε φύγει από τη χώρα του για να γλιτώσει από τα νύχια της τσαρικής αστυνομίας.Μόνος και έρημος,καθώς η 16χρονη αρραβωνιαστικιά του Αγκνες τον είχε εγκαταλείψει μια νύχτα πριν από τον γάμο τους,είχε περιπλανηθεί στον Καναδά,στην Καλιφόρνια και στο Τέξας εργαζόμενος ως ξυλοκόπος.Στη Φλόριδα αγόρασε ένα κομμάτι γης και άρχισε να χτίζει το σπιτικό του.Ως εδώ ουδέν πρωτόγνωρον.Πρωτόγνωρο όμως ήταν αυτό που τελικά έχτισε: ένα κάστρο από κοραλλόβραχους,με τους περισσότερους από αυτούς σκαλισμένους ως υπαίθρια γλυπτά.Και το περίεργο δεν ήταν η γλυπτική έφεση του Εντ,αλλά ο τρόπος εργασίας του: αυτός ο ύψους 1,5 μ.και λιποβαρής από τη φυματίωση άνθρωπος δούλευε μόνος και μόνο τη νύχτα.Τα πρωινά οι γείτονες διαπίστωναν έκπληκτοι ότι βράχοι βάρους έως και 30 τόνους ο καθένας είχαν μετακινηθεί και τοποθετηθεί με ακρίβεια στη θέση που ήθελε ο λετονός γείτονας! Πώς τα κατάφερνε; Από ό,τι είπαν γειτονόπουλα που τον κατασκόπευσαν, ο Εντ χειριζόταν έναν απλό γερανό από τηλεγραφόξυλα,ο οποίος όμως είχε επάνω του ένα κουτί.Από το κουτί έβγαινε ένα καλώδιο,το οποίο συνδεόταν με ένα ηλεκτρικό μοτέρ στο σπίτι του.Οταν το μοτέρ έπαιρνε μπροστά,ήχοι σαν σιγανό τραγούδι έβγαιναν από το κουτί του γερανού και...οι βράχοι σηκώνονταν στο αέρα και... αιωρούνταν ακόμη και χωρίς στήριγμα! Στην αρχή οι γείτονες δεν πίστεψαν τα παραμύθια των παιδιών.Οταν κάποιος έπιασε τελικά φιλίες με τον Εντ και τον ρώτησε πώς τα κατάφερνε,εκείνος του απάντησε ότι «είχε ανακαλύψει το μυστικό των αρχαίων για το πώς έχτισαν τις πυραμίδες στην Αίγυπτο και στη Νότια Αμερική».Ακαταλαβίστικα πράγματα,σίγουρα ενός σαλεμένου νου.Ωστόσο,όταν αργότερα ο Εντ αποφάσισε να μετακομίσει το «κοραλλένιο κάστρο» του στη γειτονική πόλη Ηomestead,ο μεταφορέας τούς είπε μια επίσης ασύλληπτη ιστορία: είχε λείψει μόλις για δέκα λεπτά από το νέο σπιτικό και επέστρεψε απροειδοποίητα,για να δει ότι ο Εντ είχε καταφέρει στα δέκα αυτά λεπτά να στυλώσει μόνος του έναν οβελίσκο 25 τόνων! Πώς;..

Ο Εντ πέθανε τον Δεκέμβριο του 1951,σε ηλικία 64 ετών, χωρίς ποτέ κανείς να ανακαλύψει το μυστικό του.Το Coral Castle παραμένει όλα αυτά τα χρόνια ένα τουριστικό αξιοθέατο και ο τραγουδιστής της ποπ Βilly Ιdol συνέθεσε το γνωστό τραγούδι«Sweet Sixteen»στη μνήμη του ανολοκλήρωτου έρωτα για τον οποίο ο Εντ έχτισε το Κοραλλόκαστρό του.Οι επιστήμονες όμως δεν ασχολήθηκαν ποτέ στα σοβαρά με τον Εντ.Ποτέ... έως εφέτος.Διότι τώρα αρχίζουν να μαθαίνουν και αυτοί το «τραγούδι της βαρύτητας».
το βημα

Σάββατο 22 Ιανουαρίου 2011

Ο πλανήτης Kepler-10b (ή ο -σχεδόν- "δίδυμος" της Γης)

Τον μικρότερο πλανήτη εκτός του ηλιακού μας συστήματος, ο οποίος είναι ένας βραχώδης πλανήτης με μέγεθος περίπου ίσος με τη Γη, ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε η NASA, μέσω του διαστημικού τηλεσκοπίου Κέπλερ.


Η ανακοίνωση της NASA αναρτήθηκε το βράδυ της Δευτέρας (10/1) στο επίσημο site της, και σύμφωνα με αυτό χρειάστηκαν περίπου οχτώ μήνες για να συλλεχθούν όλες οι πληροφορίες.

Ο πλανήτης είναι μόλις 1,4 φορές μεγαλύτερος από τη Γη και καταφέρνει  κυκλική τροχιά γύρω από το αστέρι του πάνω από μια φορά την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατον να επιβιώσει ζωντανός οργανισμός.

Για την ακρίβεια, γυρνά κάθε 0,84 ημέρες γύρω από το δορυφόρο του!

Η μάζα του είναι κατά 4,6 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης ενώ η μέση πυκνότητα φτάνει τα 8,8 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστόμετρο.

Ο Kepler-10b είναι ο πρώτος πλανήτης που ανακάλυψε η NASA στα πλαίσια του προγράμματος που έχει ξεκινήσει για την ανακάλυψη παρόμοιων πλανητών με τη Γη από τον Μάρτιο του 2009.

Περισσότερα εδώ.

Παράταση ζωής μέχρι τον Ιούλιο για τα γερασμένα διαστημικά λεωφορεία

Μία ακόμα αποστολή


H αυλαία κλείνει σύντομα για τα τρία επαπομείναντα διαστημικά λεωφορεία
H αυλαία κλείνει σύντομα για τα τρία επαπομείναντα διαστημικά λεωφορεία   (Φωτογραφία:  Associated Press)
Ακρωτήριο Κανάβεραλ
Μία ακόμα αποστολή πριν τη συνταξιοδότηση των διαστημικών λεωφορείων ενέκρινε η NASA: το Atlantis θα εκτοξευτεί για τελευταία φορά στις 28 Ιουνίου για να μεταφέρει εξοπλισμό στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Η πτήση του Atlantis θα είναι η 135η αποστολή διαστημικού λεωφορείου από την έναρξη του προγράμματος τη δεκαετία του 1980.

Η αποστολή έλαβε το πράσινο φως από τη NASA και τον Λευκό Οίκο, υπάρχει όμως ακόμα πιθανότητα να ακυρωθεί αν το Κογκρέσο δεν εγκρίνει νέα κονδύλια για το 2011.

Τις τελευταίες τους αποστολές πραγματοποιούν φέτος και τα δύο άλλα διαστημικά λεωφορεία: έπειτα από αλλεπάλληλες αναβολές το Discovery προγραμματίζεται να αναχωρήσει για τον ISS στις 24 Φεβρουαρίου, ενώ η εκτόξευση του Atlantis θα ακολουθήσει δύο μήνες αργότερα, στις 19 Απριλίου.

Μετά την ολοκλήρωση του ISS και τον οριστικό παροπλισμό τους, τα σκάφη της NASA θα γίνουν μουσειακά εκθέματα.

Το διαστημικό λεωφορείο Enterprise, ένα πρωτότυπο του σκάφους που δεν πέταξε ποτέ στο Διάστημα, εκτίθεται ήδη σε υπόστεγο του Ιδρύματος Smithsonian έξω από την Ουάσινγκτον.

Σε αντίθεση με τα διαστημικά λεωφορεία, που δεν μπορούσαν να πετάξουν πέρα από τη χαμηλή γήινη τροχιά, το σκάφος που θα τα διαδεχθεί θα αναλάβει επανδρωμένες αποστολές στους αστεροειδείς και τελικά στον Άρη.

Δεδομένου όμως ότι το νέο σκάφος αποκλείεται να είναι έτοιμο πριν από το 2016, οι Αμερικανοί αστροναύτες θα χρησιμοποιούν στο μεσοδιάστημα τα ρωσικά Soyuz, τα οποία χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του 1960.
in.gr

Λευκή καταιγίδα

Η λευκή κηλίδα στο βόρειο ημισφαίριο του Δία είναι μια φοβερή καταιγίδα που έχει μέγεθος όσο η μισή Γη
Η λευκή κηλίδα στο βόρειο ημισφαίριο του Δία είναι μια φοβερή καταιγίδα που έχει μέγεθος όσο η μισή Γη
ΛΟΝΔΙΝΟ. Από την εποχή του Γαλιλαίου έχει εντοπιστεί στον Δία η «κόκκινη κηλίδα», μια τρομερή σε ένταση, έκταση και διάρκεια καταιγίδα που εξελίσσεται αδιάκοπα στο νότιο ημισφαίριο του γίγαντα αερίου. Το διαστημικό σκάφος Cassini, που εξερευνά τον Κρόνο, πριν από λίγες εβδομάδες έστρεψε τα όργανά του προς τον Δία και τράβηξε ορισμένες εικόνες. Οι επιστήμονες της ΝΑSΑ που τις μελέτησαν εντόπισαν στο βόρειο ημισφαίριο μια «λευκή κηλίδα» και διαπίστωσαν ότι πρόκειται για μία ακόμη πιο γιγαντιαία σε έκταση και ένταση καταιγίδα.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες που μελετούν το φαινόμενο, η λευκή καταιγίδα έκανε την εμφάνισή της στον Δία στο τέλος του 2010 και είναι τόσο μεγάλη που σε περίπτωση κατά την οποία εμφανιζόταν στη Γη θα κάλυπτε τον μισό πλανήτη μας! Οπως εκτιμούν, το λευκό χρώμα της οφείλεται στους παγωμένους κρυστάλλους αμμωνίας που περιέχει το νέφος της.

Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό κατευθύνεται το ιαπωνικό όχημα τροφοδοσίας

Το ταξίδι του «κουνοτόρι»
  (Φωτογραφία:  Associated Press)
Τόκιο, Ιαπωνία
Ο πύραυλος Η-2Β εκτοξεύθηκε από ιαπωνική βάση μεταφέροντας όχημα τροφοδοσίας, το οποίο θα προσκολληθεί στη συνέχεια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Τις σχετικές εικόνες μετέδωσε απ' ευθείας η Ιαπωνική Υπηρεσία Εξερεύνησης του Διαστήματος (Jaxa).

Η εκτόξευση πραγματοποιήθηκε από τη βάση της Τανεγκασίμα, τα ξημερώματα του Σαββάτου (ώρα Ελλάδος).

Η εκτόξευση επρόκειτο να πραγματοποιηθεί την Πέμπτη, όμως αναβλήθηκε λόγω δυσμενών μετεωρολογικών συνθηκών.

Η νέα αποστολή, την οποία καθοδηγούν η Jaxa και ο ιαπωνικός βιομηχανικός όμιλος Mitsubishi Heavy Industries (MHI), έχει στόχο την αποστολή στο διάστημα του HTV2, του δεύτερου ιαπωνικού «οχήματος μεταφοράς», το οποίο θα μεταφέρει υλικό στους ενοίκους του ISS.

Κατασκευασμένο από τη Jaxa, το όχημα, που ονομάζεται «κουνοτόρι» (κύκνος στα ιαπωνικά) θα μεταφέρει φορτίο πέντε τόννων.

Το όχημα θα προσκολληθεί στον Διεθνή Σταθμό μία εβδομάδα αργότερα.

Πέμπτη 6 Ιανουαρίου 2011

Βρήκαν την «στάχτη» ενός αρχαίου άστρου

Προσθήκη στο Delicious Προσθήκη στο Facebook Προσθήκη στο Newsvine Bookmark Προσθήκη στο Twitter
Λονδίνο
Ομάδα επιστημόνων από την Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ εντόπισαν τα "απομεινάρια" ενός εκ των πρώτων άστρων που δημιουργήθηκαν στο Σύμπαν το οποίο έζησε όπως φαίνεται για μικρό χρονικό διάστημα και στην συνέχεια καταστράφηκε. Σύμφωνα με τους ερευνητές το άστρο αυτό γεννήθηκε λίγα εκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη που υπολογίζεται ότι συνέβη πριν από 13,7 δισεκατομμύρια έτη. Όπως εκτιμούν οι ερευνητές το άστρο αυτό έζησε λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια και πριν από 13 δις έτη εξερράγη σε μια έκρηξη σουπερνόβα. Αυτό που απέμεινε ήταν ένα νεφέλωμα αερίων το οποίο και εντόπισαν οι επιστήμονες όταν το νεφέλωμα λούστηκε κυριολεκτικά στο φως από τα διαστημικά αντικείμενα που περιβάλλουν μια μαύρη τρύπα. Οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν το νεφέλωμα ενώνοντας τις δυνάμεις δύο εκ των πιο ισχυρών διαστημικών παρατηρητηρίων στον πλανήτη, του Keck στην Χαβάι και του VLT στην Χιλή. Η ανακάλυψη θεωρείται εξαιρετικά σημαντική επειδή μας δίνει νέα στοιχεία για την εξέλιξη του Σύμπαντος στα πρώιμα στάδια της ύπαρξης του περίοδο για την οποία γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα

ΠΗΓΗ:ΤΟ ΒΗΜΑ

Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011

Η «λίστα της NASA»


Μια λίστα με τις πιο ανακριβείς και απαράδεκτες επιστημονικά ταινίες επιστημονικής φαντασίας συνέταξε η NASA με σκοπό να λύσει απορίες και ερωτήματα όσων απλών πολιτών επισκέπτονται το site της ζητώντας να μάθουν αν τέτοια σενάρια μπορούν -κάποια στιγμή- να γίνουν πραγματικότητα.
Πιο "άκυρη" , από επιστημονικής άποψης, ταινία όλων των εποχών, ανακύρηξε η NASA το "2012" Πιο "άκυρη" , από επιστημονικής άποψης, ταινία όλων των εποχών, ανακύρηξε η NASA το "2012" "Μα δεν πάει άλλο", φέρεται πως ξέσπασε ο  δρ Ντόναλντ Γιέοµανς, υπεύθυνος στη NASA για την αποστολή διαστηµοσυσκευών σε κοντινούς προς τη Γη αστεροειδείς, εξηγώντας γιατί η υπηρεσία έφτασε να φτιάξει αυτή τη λίστα, και συνεχίζει:  "η υπηρεσία µας δέχεται τόσες πολλές ερωτήσεις από φοβισµένους ανθρώπους,που διαρκώς ρωτούν αν πράγµατι ο κόσµος θα καταστραφεί το 2012"!  Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που η Αµερικανική Υπηρεσία ∆ιαστήµατος αποφάσισε να βάλει τα πράγματα στην θέση τους και μάλιστα, όπως λέει και ο Γιέομανς: "αναγκαστήκαµε να δηµιουργήσουµε site στο οποίο εξηγούµε επιστημονικά για ποιον λόγο όσα διαδραµατίζονται σε τέτοιου τύπου ταινίες είναι µυθεύµατα".

Σύμφωνα λοιπόν με την λίστα ταινιών της NASA, όσκαρ χειρότερου σεναρίου, που καμία σχέση δεν έχει με επιστημονική, αλλά μόνο με φαντασία, παίρνει η ταινία "2012". Ακολουθούν επάξια οι ταινίες "Ο πυρήνας: Αποστολή στο κέντρο της Γης", "Αρμαγεδδών", "Το Ηφαίστειο" και "Αλυσιδωτή αντίδραση".

Μάλιστα, σε πρόσφατη ηµερίδα που έγινε πριν από λίγες µέρες στη NASA, οι επιστήµονες συζήτησαν ενδελεχώς τον αντίκτυπο που έχουν οι υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ, ταινίες που παρότι δεν στηρίζονται καθόλου στην επιστήμη, ωστόσο την επικαλούνται. Το μένος των επιστημόνων στράφηκε ιδίως προς τον σκηνοθέτη Ρόλαντ Εµεριχ, "πρωταθλητή" άκυρων σεναρίων που μέχρι τώρα έχει καταφέρει να καταστρέψει εντελώς (ή σχεδόν εντελώς) τις ΗΠΑ στην  "Μέρα ανεξαρτησίας", στην συνέχεια ...πάγωσε τις ΗΠΑ με βάση το σενάριο της "Επόµενης µέρας" και ολοκλήρωσε την καταστροφική του σχέση με την επιστήμη, με το "2012", ταινία σταθμό για τα επιστημονικά παράλογα και άτοπα που έχει συμπεριλάβει.

Από την άλλη πλευρά όμως, στην ίδια ημερίδα και με αφορμή το ίδιο θέμα, οι επιστήμονες της ΝΑSA μίλησαν θετικά για τις ταινίες "Blade Runner" του Ρίντλεϊ Σκοτ και "Gattaca" που θεωρείται ως πιο αληθοφανής ταινία επιστηµονικής φαντασίας που έγινε ποτέ. Εξίσου καλά λόγια ακούστηκαν για την "Επαφή", στην οποία πρωταγωνιστούσε η Τζόντι Φόστερ και για το "Τζουράσικ Παρκ", που έφερε και πάλι τους δεινόσαυρους στην μεγάλη οθόνη.

Πάντως, από ότι φαίνεται και μετά από την παρέμβαση των επιστημόνων της NASA, και για να χρησιμοποιήσουμε κινηματογραφικούς ...όρους, τελικά ο πλανήτης μας είναι πολύ σκληρός για να πεθάνει.

Αν θέλετε να επισκεφθείτε το site που δημιούργησε η NASA ειδικά για να εξηγεί στον κόσμο τις ανακρίβειες των σεναρίων για τις ταινίες επιστημονικής (κατ' επίφαση) φαντασίας, κάντε κλικ στο www.nasa.gov/topics/earth/features/2012.html
enet.gr 

Μερική έκλειψη Ηλίου Μη ορατό το φαινόμενο στην Ελλάδα, λόγω συννεφιάς

Προσθήκη στο Delicious Προσθήκη στο Facebook Προσθήκη στο Newsvine Bookmark Προσθήκη στο Twitter
Στη μερική έκλειψη η Σελήνη θα καλύψει τα δύο τρίτα του Ήλιου

Οι Αθηναίοι και πολλοί άλλοι Έλληνες, σε άλλες περιοχές της χώρας, δεν είχαν την τύχη να απολαύσουν σε όλη του την μεγαλοπρέπεια το αστρονομικό φαινόμενο της μερικής έκλειψης ηλίου, που έλαβε χώρα σήμερα το πρωί, εξαιτίας της συννεφιάς στον ουρανό, κάτι που συνέβη και σε άλλες χώρες του πλανήτη. Η έκλειψη πάνω από το λεκανοπέδιο Αττικής ήταν εν μέρει ορατή ελάχιστες μόνο στιγμές, καθώς τα σύννεφα γενικά "σκίαζαν" την παρατήρηση του φαινομένου.

 Πάντως, αυτό δεν εμπόδισε αρκετούς φίλους της αστρονομίας να συγκεντρωθούν στο προαύλιο του Ψηφιακού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, όπου μέλη της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης και ερασιτέχνες αστρονόμοι είχαν εγκαταστήσει τηλεσκόπια και εξηγούσαν σε κάθε ενδιαφερόμενο, που είχε προσέλθει, το φαινόμενο της έκλειψης.

 Η έκλειψη στον ουρανό της Αττικής άρχισε στις 9 το πρωί, κορυφώθηκε περίπου στις 10:20 (δυστυχώς πίσω από τα σύννεφα) και επρόκειτο να ολοκληρωθεί στις 12 το μεσημέρι. Ο ηλιακός δίσκος εκτιμάται ότι καλύφθηκε γύρω στο 60% από την παρεμβολή της Σελήνης ανάμεσα στη Γη και στο άστρο του ηλιακού μας συστήματος και, έτσι, το υπόλοιπο του ηλιακού δίσκου πήρε την μορφή μηνίσκου.

 Όσο πιο βόρεια βρισκόταν ένας παρατηρητής στην ελληνική επικράτεια, τόσο (οριακά) μεγαλύτερο ποσοστό του ηλιακού δίσκου μπορούσε να δει να σκεπάζεται από τη σκιά του φεγγαριού. Η έκλειψη ήταν μερική στην Ελλάδα, επειδή η χώρα μας έτυχε να βρίσκεται στην περιοχή της Γης όπου έπεσε η παρασκιά της Σελήνης και όχι η κυρίως σκιά (οπότε η έκλειψη θα ήταν ολική).

Στην Ελλάδα θα υπάρξει μια δακτυλιοειδής έκλειψη ηλίου την 1η Ιουνίου 2030 και μια ολική έκλειψη ηλίου στις 21 Απριλίου 2088. Είχε προηγηθεί, στις 29 Μαρτίου 2006, μια ολική έκλειψη ηλίου που ήταν ορατή όμως μόνο από το Καστελόριζο.

 Συνολικά, στον 21ό αιώνα, σύμφωνα με τον διευθυντή του Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλο, στον πλανήτη μας θα πραγματοποιηθούν 226 ηλιακές εκλείψεις (οι 74 ολικές) και 144 σεληνιακές εκλείψεις (οι 86 ολικές)πηγη



Έβδομα γενέθλια στον Άρη γιορτάζουν τα δίδυμα ρομπότ της NASA

Μια ζωή περιπέτεια


Χρόνια πολλά Opportunity
Χρόνια πολλά Opportunity   (Φωτογραφία:  NASA/JPL )
  • 9







Ουάσινγκτον
Παρά τα συμπτώματα αρθριτικών και άλλων δεινών του γήρατος, οι δίδυμοι ρομποτικοί γεωλόγοι της NASA, χάρη στους οποίους γνωρίζουμε για τις θάλασσες που κάλυπταν κάποτε τον Άρη, γιορτάζουν επτά χρόνια περιπέτειας στον εχθρικό πλανήτη.

Το εξάτροχο ρομπότ Spirit έφτασε πρώτο στον Άρη στις 4 Ιανουαρίου 2004, ενώ το πανομοιότυπο Opportunity έπεσε με αλεξίπτωτο στην κόκκινη άμμο τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 25 Ιανουαρίου.

Η αποστολή ήταν σχεδιασμένη να διαρκέσει μόλις 90 ημέρες, τελικά όμως πλησιάζει τις 2.500.

Εξετάζοντας το έδαφος καθώς εξερευνούσαν το τοπίο, τα δίδυμα ρομπότ ανακάλυψαν αποθέσεις ορυκτών και άλλες ενδείξεις που συνηγορούν στην υπόθεση ενός υγρού παρελθόντος. Μέχρι τις αρχές του 2004, ήταν πλέον σαφές ότι το Opportunity είχε προσεδαφιστεί στην περιοχή μιας αρχαίας, ρηχής αρειανής παραλίας.

Η επιτυχία ήταν μεγάλη, ωστόσο τα δύο αυτόνομα τροχοφόρα έχουν αρχίσει να δείχνουν τα χρόνια τους. Το 2009, ένας από τους τροχούς του Spirit χάλασε παγιδεύοντας το ρομπότ στην κινούμενη άμμο. Ένα χρόνο αργότερα, το Μάρτιο του 2010, το Spirit έπαψε να επικοινωνεί με τη Γη και οι μηχανικοί της NASA περιμένουν ακόμα, μήπως και ξυπνήσει.

Από αρθριτικά φαίνεται να πάσχει και ο ρομποτικός βραχίονας στο εξίσου γερασμένο Opportunity. Ένας από τους τροχούς του, επίσης, εμφάνισε τις ίδιες ηλεκτρικές ανωμαλίες που είχε εκδηλώσει και το Spirit πριν ακινητοποιηθεί. Προκειμένου να κατανεμηθεί η φθορά ομοιόμορφα σε όλους τους τροχούς, το Opportunity πηγαίνει μόνο με την όπισθεν από το 2008.

Το πιθανότερο είναι ότι το Opportunity θα συνεχίσει να λειτουργεί για αρκετό καιρό ακόμα.

Μέχρι στιγμής έχει διανύσει 2,5 χιλιόμετρα στην αρειανή επιφάνεια, και τώρα κουτσαίνει προς τον νέο προορισμό του, τον γιγάντιο κρατήρα Εντέβορ.
in.gr

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...